Op Weg 2025-05 door ds. Marco Bijdevaate
Toevluchtsoord
Al een aantal dagen ligt er een stapel boeken op de koffietafel. Het is een heerlijke tafel om de laptop eens op te zetten en dingen te schrijven of op te zoeken, of de preek voor te bereiden. De stapel boeken ligt er dit keer niet (specifiek) voor de preek. Dat komt misschien nog een keer. Ze liggen er om een aantal dingen op een rijtje te krijgen, (en deze overdenking is een begin) en dat heeft te maken met het boek dat bovenop ligt: “Waar de bijen slapen.”
Het hoort bij het grotere verhaal waar ook het wandelen over de Utrechtse Heuvelrug met kunststudenten en docenten bij hoort. Met mijn oud-docent en tevens de schrijver van het boek, Ruben, ben ik die dag mooie thema’s op het spoor gekomen: Op zoek naar rust, stilte, structuur, hoop; best kerkelijke dingen dacht ik zo. Het prikkelde mijn vraag die ik vroeger als ‘afvallige’ kunststudent had: “Waar kan ik toch de verbinding met het geloof vinden?”
In vier seizoenen beschrijft Ruben zijn aanwezigheid in een zorgtuin die Jagtlust heet. Een grote tuin waar verschillende mensen aan de slag kunnen die op andere plekken in de samenleving de aansluiting niet meer kunnen vinden vanwege hun beperkingen.
Het boek “Waar de bijen slapen” is geen theologisch werk, maar de dagen en momenten die beschreven worden zou ik omschrijven als wegwijzers naar hoop op iets dat groter is dan onszelf, dat ons kan dragen. De tuin is een plek waar relaties ontstaan, waar rauw duidelijk wordt dat het leven ook eens eindigt. Maar dat zet alles ook in perspectief. Hierdoor worden ontmoetingen extra waardevol. Het gebeurt in een tuin waar het leven op het ritme van de natuur gaat; de cyclus van winter, lente, zomer en herfst. Dat is tegen het ritme van de samenleving in die zo eindeloos ‘aan’ kan staan. De tuin wordt een toevluchtsoord genoemd. En daar gaan mijn theologische bellen rinkelen.
Ik begin te dromen over de tuin die we in de Bijbel kennen. Het paradijs uit Genesis. Daar wordt ook gewerkt, op het ritme van de natuur, de mens die de dieren leert kennen en een naam geeft. Het paradijs als een plek zonder zorgen, een rustplaats, een veilige plaats, een beeld dat verlangens oproept wanneer we vermoeid zijn, of zelfs niet meer kunnen deelnemen aan het tempo van de samenleving om welke reden dan ook. Ik moet denken aan de teksten over toevluchten.
Psalm 91 klinkt op de melodie van Sela al snel door mijn hoofd: “Mijn toevlucht, mijn vesting, mijn God.”
Ook de woorden van psalm 46 komen op.
[2] God is voor ons een veilige schuilplaats, een betrouwbare hulp in de nood.
[3] Daarom vrezen wij niet, al wankelt de aarde en storten de bergen in het diepst van de zee.
[4] Laat de watervloed maar kolken en koken, de hoge golven de bergen doen beven.
Als alles om ons heen stormt, geeft de Bijbel ons woorden om mee te bidden: God die onze schuilplaats is. Is dat dan een verbinding met het geloof?
Het zet mij in ieder geval wel aan het denken. Onder het boek “Waar de Bijen slapen” liggen vijf andere boeken.
1) Goedheid voor het oprapen – Margriet van der kooi
2) Over troosten en verdriet – Wim ter Horst
3) Staan in het einde – Herman Andriessen
4) Een levensregel voor beginners – Wil Derkse
5) Liturgie van het alledaagse – Tish Warren.
Belangrijke thema’s die ik herkende in het boek van Ruben sluiten op dit stapeltje aan: Zoeken naar troost, zoeken naar goedheid in de wereld, zoeken naar structuur in het leven, zoeken naar woorden voor de moeilijkheden van het leven.
Ik realiseer me: als Christenen hebben we een hele wereld aan houvast op papier. En die raakt misschien ook steeds meer verborgen in de veelheid. Die raakt misschien verborgen tussen de oren, waar het niet uit de handen komt. De stapel verwijst rijkelijk naar het ene boek, de Bijbel. De dagen en momenten die worden beschreven in ‘Waar de bijen slapen’ laten iets zien van de nabijheid die we al tegen kunnen komen in de teksten van 2000 jaar geleden. Het is te makkelijk om daarbij te zeggen: “Kijk wij hebben het antwoord op datgene wat je zoekt!” Wat er wel gebeurt is de troost, de structuur, de goedheid in de wereld, we gaan er mee om zoals we doen, omdat we de Bijbel openslaan, omdat we goed nieuws ontvangen en omdat we goed nieuws mogen uitdelen.
Als we een schuilplaats vinden,
Als we rust vinden,
Als we hoop en troost vinden,
herkennen we, of zoeken we dan waar het vandaan komt?
Als we een schuilplaats zijn,
Als we rust bieden
Als we hoop en troost, goed nieuws uitdelen
Als we doen wat we doen,
zullen we dan ook delen waar dat vandaan komt?
Mijn toevlucht, mijn vesting mijn God.
